Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego 2025

Piątek, 21 lutego Photo by: Artem Beliaikin

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, obchodzony co roku 21 lutego, został ustanowiony przez UNESCO w 1999 roku. Jego celem jest promowanie różnorodności językowej i kulturowej oraz wielojęzyczności na całym świecie. Stanowi przypomnienie o konieczności ochrony i promowania języków ojczystych, zwłaszcza tych zagrożonych wyginięciem, jako istotnych nośników kultury, tożsamości i komunikacji [1].

Tło historyczne

Początki tego dnia sięgają Ruchu na rzecz Języka Bengalskiego w Bangladeszu. 21 lutego 1952 roku studenci w Dhace protestowali przeciw wprowadzeniu języka urdu jako jedynego języka narodowego. Domagali się uznania bengalskiego za język urzędowy. Niestety, podczas protestów zginęło pięciu studentów, co zintensyfikowało ruch i doprowadziło do uznania bengalskiego jako języka narodowego [2].

W uznaniu tej walki i jej szerszych konsekwencji dla różnorodności językowej, UNESCO ogłosiło 21 lutego Międzynarodowym Dniem Języka Ojczystego w 1999 roku. Pierwsze obchody odbyły się globalnie w 2000 roku, podkreślając znaczenie różnorodności językowej i edukacji wielojęzycznej [3].

Obchody w Polsce

W Polsce Dzień Języka Ojczystego świętowany jest poprzez różnorodne wydarzenia promujące język polski oraz świadomość językowej różnorodności. Narodowe Centrum Kultury i Rada Języka Polskiego odgrywają kluczową rolę w organizacji kampanii i wydarzeń związanych z tym dniem. Kampania "Ojczysty – dodaj do ulubionych", zapoczątkowana w 2012 roku, koncentruje się na wzmocnieniu świadomości językowej i odpowiedzialności za język polski [4].

Kolejną inicjatywą była kampania "Język polski jest ą-ę" z 2013 roku, której celem była obrona polskich znaków diakrytycznych. Kampanię wsparły osobowości takie jak profesor Jerzy Bralczyk, a patronowała jej Rada Języka Polskiego.

Dużą rolę odgrywają również wydarzenia regionalne. Przykładem jest konferencja "Dziyń rodnij mowy" z 2011 roku w Śląskim Sejmiku, podkreślająca znaczenie języków regionalnych, jak śląski, i zachęcająca do dumy z dziedzictwa językowego.

Obchody na świecie

Na arenie międzynarodowej, Dzień Języka Ojczystego świętowany jest poprzez różnorodne wydarzenia, warsztaty, seminaria i programy kulturalne organizowane przez instytucje edukacyjne, społeczności i rządy. Mają one na celu celebrowanie różnorodności językowej, promowanie nauki języków i zachęcanie do wykorzystywania języków ojczystych w edukacji [3].

UNESCO odgrywa kluczową rolę w obchodach tego dnia, organizując kampanie i wydarzenia na rzecz podnoszenia świadomości o znaczeniu języków ojczystych w edukacji i społeczeństwie, a także ochrony języków zagrożonych wyginięciem.

Ciekawostki

1. Różnorodność językowa: Według UNESCO, co najmniej 40% języków świata jest zagrożonych wyginięciem. Od 1950 roku zniknęło około 250 języków.

2. Rola UNESCO: UNESCO promuje różnorodność językową i edukację wielojęzyczną, podkreślając znaczenie używania języków ojczystych w edukacji.

3. Motywy przewodnie: Każdego roku Dzień Języka Ojczystego koncentruje się na innym aspekcie językowej różnorodności i ochronie języków.

4. Globalny wpływ: Dzień ten podkreśla jednoczącą moc języka w promowaniu pokoju i zrozumienia między różnorodnymi społecznościami językowymi.

5. Znaczenie kulturowe: Przypomina, jak język kształtuje tożsamość i poczucie przynależności, chroniąc i przekazując wiedzę kulturową.

Podsumowanie

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego to ważne święto podkreślające znaczenie różnorodności językowej i ochrony języków ojczystych. Poprzez kampanie, wydarzenia i inicjatywy edukacyjne, dzień ten zwiększa świadomość wartości języków jako nośników kultury i tożsamości. W obliczu wyzwań związanych z wymieraniem języków, ten dzień jest kluczową platformą do promowania praw językowych i budowania bardziej inkluzywnego, harmonijnego społeczeństwa globalnego.

Źródła

1. UNESCO, 21 lutego: Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego [dostęp: Gru. 2024]
2. World's Facts, 13 Interesting Facts about International Mother Language Day [dostęp: Gru. 2024]
3. Raising Language Learners, International Mother Language Day [dostęp: Gru. 2024]
4. Wikipedia, Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego [dostęp: Gru. 2024]